-

…and to those North Sea waves whispering sunken stories

Sammy Baloji

  • permanente zaal
  • artist in residence

Over

Sammy Baloji is geboren in 1978 in Lubumbashi, Congo, en woont sinds 2006 afwisselend in Lubumbashi en Brussel. Hij verkent de herinneringen en de geschiedenis van zijn geboorteland. Zijn werk is een doorlopend onderzoek naar het cultureel, architecturaal en industrieel erfgoed van Katanga, maar ook een bevraging van de impact van de Belgische kolonisatie. Zijn videowerken, installaties en fotografische series belichten de manier waarop identiteiten worden gevormd, getransformeerd, geperverteerd en opnieuw uitgevonden. Baloji heeft eerder tentoongesteld  in onder meer het Musée du Quai Branly, MuZee, het AfricaMuseum en het Grand Palais en hij maakte deel uit van de Belgische selectie voor de Biennale van Venetië in 2016. Recent werd een werk van hem aangekocht door de Tate. 

In het kader van zijn residentie in het In Flanders Fields Museum onderzoekt Sammy Baloji de subtiele maar ingewikkelde banden tussen zijn thuisland Congo en haar vroegere kolonisator België. Doorheen het prisma van de Eerste Wereldoorlog biedt de kunstenaar een blik op de manier waarop de kolonie niet alleen onmisbaar was voor Europa's oorlogsvoering, maar ook voor haar aanspraken op wereldwijde dominantie, het kapitalisme en de verantwoordelijkheid voor de huidige klimaatcrisis. De installatie in In Flanders Fields Museum bestaat uit beeld, sculptuur en geluid, en plaatst uiteenlopende visies - zowel vanuit de lucht als horizontaal, westers en inheems - naast elkaar in een poging na te gaan wat hen verbindt. Terwijl beelden de impact van de mens op de natuur onthullen, van loopgraven over bom- en mijnkraters tot  gekwetste bomen, nodigt de kunstenaar zijn publiek uit om na te denken over het huidige tijdperk met zijn wortels in imperialisme en kolonialisme. Centraal in de installatie staat een serre, een moderne variant van de ‘Wardian case’ waarmee in de koloniale periode levend plantgoed naar Europa werd vervoerd. Voor Sammy Baloji is het een metafoor van de wijze waarop mannen uit de kolonies werden ingezet in de oorlog in Europa. Een van hen was Albert Kudjabo, een Congolees die vier jaar in Duits krijgsgevangenschap doorbracht. We horen hem op een geluidsopname, gemaakt door Duitse wetenschappers in maart 1917. 

De residentie in In Flanders Fields Museum maakt deel uit van een ruimer project waarin Sammy Baloji reflecteert over de Eerste Wereldoorlog. Zo heeft hij in het kader van de tentoonstelling Congoville in het Middelheimmuseum (29 mei – 3 oktober 2021) een installatie hernomen waarin gegraveerde granaathulzen uit de Eerste Wereldoorlog gevuld worden met planten uit Congo.

Een echo van de Ieperse installatie heeft Sammy Baloji gecreëerd voor de triënnale Beaufort 21: ook voor het voormalige Palace Hotel in Zeebrugge staat er een gesloten serre. De plek is niet toevallig: het gebouw huisvestte niet alleen tijdens de Eerste Wereldoorlog de Duitse troepen die de Zeebrugse haven bewaakten maar na de oorlog bood het logement aan Britse toeristen onder weg naar Ieper. En enkele kilometers verder in zee, op de zandbank De Paardenmarkt, rustten tientallen tonnen chemische munitie uit diezelfde oorlog. Het koper van die granaten was niet zelden afkomstig uit Congo.

De residentie van Sammy Baloji verloopt in samenwerking met Beaufort 21, en wordt financieel ondersteund door het Europe for Citizens Programme van de Europese Commissie.

13 1625471606150