De Ieperboog uit de greep van de oorlog

Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog lag de Ieperboog volledig in puin. De beroemde Vlaamse velden waren verwoest en er stond haast geen gebouw of boom meer recht op de slagvelden rondom Ieper. De eens zo welvarende middeleeuwse stad was met de grond gelijk gemaakt door het Duitse artillerievuur.

Ieper was zo erg vernield dat er verteld werd dat een ruiter in 1919 vanop zijn paard de hele stad kon overzien. Ook de landbouwgebieden rondom de stad waren er niet beter aan toe na de miljoenen artilleriegranaten die de legers afgevuurd hadden op een gebied van nog geen drie vierkante kilometer. De vredige landbouwstreek was het decor geworden van dood en verschrikking. De Ieperboog was gereduceerd tot een maanlandschap met diepe modderpoelen en miljoenen ondergelopen granaattrechters waarin onder het oppervlak allerlei gruwelen verborgen lagen.

In november 1918 eindigde de oorlog en legden de militairen van de strijdende partijen de wapens neer om hun leven met hun gezin te kunnen heropbouwen. De oorlog had de Vlaamse velden echter onherroepelijk veranderd voor de mensen in Ieper. Het puin en de verschrikkingen van de oorlog waren overal zichtbaar. De industriële legers van de Grote Oorlog hadden bij hun vertrek een compleet vernielde regio achtergelaten. Het landschap lag bezaaid met onontplofte artilleriegranaten, de grond was vervuild met koper, lood en andere giftige stoffen. De doden lagen verspreid over de slagvelden begraven en vele lichamen lagen te rotten aan de moerassige oppervlakte. Er groeide erg weinig in die ‘Verwoeste Gewesten’, het water was vervuild en er was nergens onderdak. Toch keerden de Ieperlingen langzaamaan terug naar deze hel, klaar om hun huizen weer op te bouwen en de sporen van de oorlog in de omgeving uit te wissen. Ze gingen aan de slag, vastbesloten om te slagen in hun opzet.

De Ieperboog, uit de greep van de oorlog vertelt het indrukwekkende verhaal van de ‘opruimactie’ in de Ieperboog. Het boek omvat zowel de eerste dagen na de oorlog, toen de officiële militaire eenheden recupereerden wat er te recupereren viel, als de jaren na hun vertrek. Zo geeft het een gedetailleerd inzicht in het eerste wereldwijde industriële conflict en de gigantische hoeveelheden grondstoffen en ontelbare mensenlevens die dat gekost heeft.

In het boek worden twee specifieke onderwerpen toegelicht en opgevolgd tot op heden: de recuperatie van munitie en het bergen van stoffelijke resten in de Ieperboog na de Grote Oorlog. De wapens vielen al meer dan honderd jaar geleden stil in de Ieperboog, maar toch zijn de gevolgen van de oorlog nog voelbaar. Elk jaar recupereert de Belgische ontmijningsdienst in Vlaanderen gemiddeld 250 ton munitie uit de Grote Oorlog. Met informatie van de Belgische strijdkrachten beschrijft De Ieperboog, uit de greep van de oorlog hoe die munitie gevonden en vernietigd wordt. Helaas wordt er niet alleen regelmatig munitie gevonden. Elk jaar worden er bij het ploegen van het land of het opstarten van nieuwe bouwwerven de stoffelijke resten gevonden van vermiste militairen die sinds het einde van de Grote Oorlog al in de Vlaamse velden liggen. Met de hulp van het Britse ministerie van Defensie en de Commonwealth War Graves Commission beschrijft De Ieperboog, uit de greep van de oorlog in detail hoe de oorlogsdoden in de Ieperboog geborgen, zo goed mogelijk geïdentificeerd en herbegraven worden.